Türkiye'nin Gelişmişlik Endeksindeki Yeri

Ülkelerin kalkınma ve gelişmişlik seviyelerini belirlemek için ekonomik göstergeler sıklıkla başvurulan bir ölçektir. Ancak, bu değerlendirmelerde ekonomik yapı dışındaki faktörlerin de dikkate alınması elzemdir. Sosyal ve kültürel gelişmişlik, eğitim, teknoloji, hukukun üstünlüğü, sağlık hizmetleri, nitelikli nüfus ve adil gelir dağılımı gibi unsurlar da ülkelerin sınıfsal konumunu belirler. Bir ülkenin hangi sınıfta olduğunu belirlemek, o ülkedeki en dezavantajlı bireyin bu faktörlere ne ölçüde erişebildiğiyle ölçülür.

Ülkelerin gayri safi yurtiçi hasılası, ekonomik envanterin bir göstergesi olsa da, bu envanterin adil şekilde dağıtılmadığı durumlarda anlamlı bir değeri yoktur. Eurostat'ın 2017 yılı "Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması"na göre, Türkiye otuz dört ülke içinde sondan ikinci sırada yer almaktadır. En zengin yüzde 20'nin milli gelirin yüzde ellisini aldığı görülmektedir. Aynı verilere göre, en yoksul kesimin milli gelirden aldığı pay sadece yüzde 6.29'dur. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri de 2022 itibariyle en zengin yüzde yirmilik grubun ulusal gelirin yüzde kırk sekizine sahip olduğunu, en düşük gelire sahip yüzde yirmilik grubunun ise yüzde altıya denk geldiğini belirtmektedir.

Bu verilerdeki kuşku payını dikkate aldığımızda, bu oranların daha da yüksek olabileceğini söylemek mümkündür. Hatta 1997'den bu yana gelir dağılımında herhangi bir iyileşme olmadığı, aksine gerileme yaşandığı da kabul edilmelidir. Ekonomik zenginliğin yanı sıra, yoksulluğun ve gelir eşitsizliğinin de göz ardı edilemeyeceği aşikârdır.

Türkiye'nin sınıfsal değerlendirmesinde, ekonomik yapı dışında da dikkate alınması gereken faktörler vardır. Üretimdeki teknolojik geri kalmışlık, demokratik hak ve özgürlüklerin kısıtlanması gibi durumlar da sınıfsal konumu belirleyen önemli göstergelerdir.

Sağlık hizmetlerine erişim, eğitim kalitesi ve teknolojik altyapının yetersizliği de sınıfsal değerlendirmenin bir parçasıdır. Türkiye'nin "Ülkelere Göre Sağlık Endeksi"nde 100 ülke arasında 29. sırada yer alması, sağlık sektöründeki eksiklikleri gözler önüne sermektedir. Bilimsel eğitimin göz ardı edilmesi, ülkenin teknolojik ilerlemesini engellemekte ve uluslararası alanda geriye düşmesine sebep olmaktadır.

Sonuç olarak, bir ülkenin sınıfsal konumu sadece ekonomik yapı ile değil, aynı zamanda sosyal, kültürel, eğitim, sağlık ve hukuk gibi faktörlerle de belirlenir. Türkiye'nin gelişmişlik seviyesini değerlendirirken, bu unsurların da göz önünde bulundurulması hayati önem taşır.

Bu arada Türkiye kaçıncı sınıf ülke?